Қазақта «бір бүйрегім бұрып тұр» деген сөз бар. Яғни, бүйрек адамды жақын тартатын дене мүшесі болса керек. Иә, адам өмір сүру үшін кем дегенде бүйректің біреуі қажет. Бүйрек біздің ағзамыз үшін маңызды рөл атқарады, себебі олар зәр арқылы зиянды заттардың барлығын тастау арқылы қан тазартуға жауапты. Алайда, біздің басқа мүшелеріміз сияқты, олар да әр түрлі аурулардан зардап шегуі мүмкін. Бүйректің қызметі мен физиологиясына уақытша немесе созылмалы әсер ететін барлық бұзылулар нефропатиялар деп аталады. Осыған орай, облыс орталығындағы көпбейінді облыстық ауруханасында «Дүниежүзілік бүйрек» күніне арналған ашық есік күні өтті. Дәл осы күні кеңес беру және диагностика бөлімшесінде 150 адамға кеңес берілді, оның ішінде 22 адамда бүйрек жетіспеушілігінің бастапқы дәрежесі анықталды.
Шараның мақсаты – созылмалы бүйрек ауруы бар науқастарды ерте анықтау және динамикалық бақылау болды. Қызылорда облысында созылмалы бүйрек ауруы диагнозымен «Д» есебінде 599 адам тұр. 310 адам амбулаторлық гемодиализ алуда, туыстық донорлардан бүйрегі ауыстырылған 75 адам бар екен.
— Бүйрек – бұл омыртқаның әр жағында бір қабырға астында орналасқан екі орган. Жұдырықтың көлеміндей болғандықтан, олар денеге улы болуы мүмкін заттарды кетіру үшін дененің барлық қанын сүзуге жауап береді.
Бүйрек ағзадағы барлық қанды сүзуге 30 минут қана қажет. Олар мұны қалай істейді? Бұл органдар миллионға жуық нефроннан тұрады, олар өз кезегінде сүзгі қызметін атқаратын гломерули деп аталатындардан тұрады. Қан осы гломерули арқылы үздіксіз айналады, ол оны сүзеді және жолындағы қалдықтарды жояды.
Қан бүйрек артериясы арқылы бұл бүйректерге жетеді, ал бүйрек венасы арқылы тазартылады. Қалдықтар зәрді құрайды, ол кейінірек зәр шығару арқылы денеден шығарылуы үшін мочевина арқылы қуыққа жіберіледі,- дейді облыстың штаттан тыс бас нефролог дәрігері Лиза Нұрсұлтанова.
Кеңес берген дәрігерлердің айтуынша, төмендегі процедураның арқасында бүйрек бүкіл денеге оң әсер етеді:
Қаннан улы заттарды алып тастаңыз,
Денедегі сұйықтықтың дұрыс мөлшерін сақтау,
Гормондар шығарады (негізінен эритропоэтин),
Қан қысымын бақылау,
Эритроциттердің өндірісін ынталандыру,
Сүйектердің мықты болуына көмектесіңіз,
Қандағы судың, тұздардың және минералдардың концентрациясын теңестіріңіз.
Бүйректің бұзылуы нефрондардың, яғни бүйректің сүзгіш қондырғыларының шығу тегі әр түрлі болуы мүмкін кейбір асқынулардан зардап шегетіндіктен болады. Нефропатиялар бұл органдардың қан тазарту қабілетін жоғалтады, нәтижесінде қан сапасының өзгеруі нәтижесінде бүкіл денеге әсер етуі мүмкін. Сол үшін де салауатты өмір салтын сақтасаңыз, бүйректен сирақ шығармай жүрсеңіз, денеңіздің кез келген мүшесі сау болып, ұзақ өмірдің есігі ашыла түсетіні анық.
Айдар ӘДІЛЖАНҰЛЫ
