Спорттағы ақжолтай жаңалықтардың көптігі дүйім жұртқа мәлім. Себебі, айтулы салада сан соғудан гөрі қол соғып қуанарлық жетістіктер жетерлік. Бәсеңдеудің емес биікке ұмтылудың ұраны күшті, ұстаным берік болған соң да спортта сатылап жоғарылап келеміз. Сондықтан ұмтылыс барда ұтылудың, талпыныс барда тоқыраудың сипат алмайтыны анық. Әйтеуір, орға жығудан гөрі өрге сүйреу басым болса, басшылық тараптан қолдау да күшейсе, спортшылардың аяқ алысы жаман емес. Жүлдені иеленген жерлестер жеңіс тұғырына мықтап жайғасып алды. Жеңіске қол жетпей қалды дегеннің өзінде үштікке ілініп үлгеретін үздіктер үмітті ақтауда кері шегінбей келеді. Сыр спортшылары үшін жаз айы жемісті болғаны түсінікті. Күз айында да жеңіс жолында саябырсу байқалмады. Қарашаның қорытындысы көңіл қуантып, желтоқсанның алғашқы күндері алақайлап мәз боларлық жетістіктермен жалғасты.
Бүгінде ұлттық спорт түріне жататын күрес жаңғырмаса жойылмайтыны сөзсіз. Батырлықты байыптап көрсететін, ерлігін ептілікпен анықтайтын жекпе-жек өнерінде жығылмаған жеңіске жетеді. Осы ретте Сыр спортшысы білекті екенін байқатып, Азия чемпионатында үздік өнер көрсетті. 9-15 қараша аралығында Қазан қаласында жекпе-жек сайыстан ересектер және әйелдер арасында Азия чемпионаты өтті. Аталған чемпионатта Бауыржан Сұлтанов 60 кг салмақ дәрежесінде 2-орын иеленді. Күміс жүлде иеленген спортшыны тартысты жекпе-жекте тайсалмауға бейімдеген жаттықтырушысы Дәуірбек Дәулетов.
Шеберлік сыналатын шақта жігердің мұқалмағаны игі. Ондай болған жағдайда жеңілістің дәмін татуға тура келеді. Десек те, турнирлерде Сыр спортшылары тартынған емес. Жеңісті де жұлып алып, орындарды мықтылығымен оп-оңай иемденетіндіктен қарсылас алдында иіліп көргеніміз жоқ. Мәселен, 10-13 қараша аралығында Қарағанды қаласында өткен таеквондодан Ауған соғысының жауынгерлерін еске алуға арналған 17-ші республикалық ашық турнирі өтті. Турнирде Қызылорда облысының Мүгедектерге арналған спорт клубының таеквондошылары жақсы нәтиже көрсетті. Ұл-қыздар байрақты бәсекеде білекті һәм жүректі екенін көрсеткен соң жеңіс те жерлестердің жағында болды. 1-2 және 3-орындарды иеленген қуатты спортшылардың жаттықтырушысы Өміржан Мектепов.
Бұрыннан қазақ спортшылары арасында әлемді аузына қаратқан мықтылар кездескен. Олардың спорттағы қол жеткізген жеңісі мен жетістігі халық жадында, ел аузында. Мұндай ізгі жолды жалғастырып келе жатқан қайраттылар шет мемлекетте өткен сайыста шет қалған емес. 18-20 қараша аралығында Индонезия мемлекеті, Джакарта қаласында WKF каратэден «Serie A» халықаралық турнирі өтті. Турнир қорытындысы бойынша Әсемгүл Ердәулет 55 кг салмақ дәрежесінде 1-орын, Дамир Камал 67 кг салмақ дәрежесінде 3-орынға ие болды.
Барлық спорт түрінің адам денсаулығы үшін маңызы зор. Содан болар, тіпті бала мектеп табалдырығын аттағанда-ақ күнделіктегі сабақ кестесінен дене шынықтыру пәнін кездестіруге болады. Асылында, қимыл-қозғалыстың қан айналымға да оң ықпал ететіні бәріне белгілі. Әбден шынығып, шымыр болған шақта, сыныптан сыныпқа жоғарылап көшкенде балалар волейболды да қызығушылықпен ойнай бастайды. Қарсылас команданың белгіленген алаңына доп түсіріп, барлық ережені ескеріп ойнау мектеп қабырғасынан қалыптасады. Сол қабілетті әрі қарай ұштап, чемпионатта көздеген мақсатына жетіп отырғандар бар. 17-19 қараша аралығында Астана қаласында отырып ойнау волейболынан ҚР чемпионаты болып өтті. Чемпионатта Сыр спортшылары мүгедектерге арналған спорт клубының пара волейбол құрама командасы 2-орынға қол жеткізіп, 500 мың теңгелік сыйақымен марапатталды. Айта кетейік, жарысқа Астана, Атырау, Ақтөбе, БҚО, Қарағанды, Қостанай, Жамбыл, Қызылорда, Маңғыстау облыстары қатысты. Жарыстың үздік қабылдаушы номинациясымен Эрик Каскабаев марапатталды.
Әсте, қимыл-қозғалыс, жүгірістен бөлек ой еңбегінің де алар орны ерекше. Әсіресе, шахматта футболдағыдай сарсаңға түсіп, басқа спорт түрлері секілді жарақат алып, мұрын қанарлық қиындық болмағанымен жүйке мен санаға салатын салмақ басым болады. Яғни, тақтайшадағы тартыс жүгіріспен емес, жүріспен тәмамдалып, қорытындыланды. Ақыл ойынында амал мен айланы іске қосып қадам жарамаса, қарсыластың би болып билік етіп кетуі ықтимал. Ондайда жүлдеге жете алмай, орынды сипап қалып, орта жолда ойсырап қалу қаупі бар. Дегенмен, мұндай жарыста шын мықтылардың басы шақшадай болмайды. Олар бәрін жүйелеп алғаннан кейін де жеңісті жақындатады. 17-25 қараша аралығында Тагайтай қаласында шахматтан 20 жасқа дейінгі жастар арасында Азия чемпионаты өтті. Чемпионатта Сыр елінің мақтанышы Назерке Нұрғали блицтен 2-орын, рапидтен 2-орын алып, жалпы ұпайда 2-орын иеленді.
21-26 қараша аралығында Ақтөбе қаласында теннистен 16 жасқа дейінгі жасөспірімдер арасында халықаралық турнир өтті. Турнирде Эдельлис Нармағанбет жұптық ойында 1-орын иеленді. Жарыста Эдельлис қазақстандық Сафина Сафиулина екеуі жұптасып, финалда ресейлік Ева Жаврова мен қазақстандық Яна Кимді 6-4, 6-3 есебімен ұтып, жеңіске жетті. Сонымен қатар, 23-29 қараша аралығында Вила Реал Ди Санто Антонио қаласында IWAS-2022 тірек қимыл аппараты зақымдалған спортшылар арасында дүниежүзілік ойындары өтті. Халықаралық жарыста облыстық мүгедектерге арналған спорт клубының пара жеңіл атлеттері ҚР құрама командасының спортшылары жақсы нәтижеге қол жеткізді. Атап айтар болсақ, Еламан Жоламан 2-орын, Қолқанат Бақберген 3-орын иеленді. Аталған, дүниежүзілік ойында Айгүл Байжанова жеңімпаз атанып, қалың қауымды қуанышқа бөледі. Ол пара пауэрлифтинг спорт түрі бойынша 86 келі салмақ дәрежесінде алтын медальға ие болды.
Бұдан бөлек, 25-27 қараша аралығында Ақтау қаласында Шито-рю каратэден ҚР чемпионаты өтті. Чемпионатта Сыр спортшылары 4 алтын, 4 күміс, 10 қола медальға қол жеткізді.
20-28-қараша аралығында Ақтөбе қаласында тоғызқұмалақтан Әлем чемпионаты өтті. Чемпионатқа 20 мемлекеттен 80-нен аса спортшы қатысты. Дүбірлі додада Сыр спортшылары сәтті өнер көрсетті. Халықаралық дәрежедегі спорт шебері Бексұлтан Бостандықов классика түрінен 2-орын алып, күміс жүлдегер атанса, рапид түрінен Әләйдар Ермұхамед 3-орын алып, қола жүлдеге ие болды. Осы жетістігінің арқасында Ермұхамед халықаралық дәрежедегі спорт шебері нормативін орындады. Қос жүлденің қуанышты көбейткеніне талас жоқ. 29-30 қараша аралағында Ақтөбе қаласында парадзюдодан Қазақстан Республикасының кубогі өтті. Жарыста Сыр спортшысы, халықаралық дәрежедегі спорт шебері Азамат Тұрымбетов 73 келі салмақ дәрежесінде 1-орын алды.
Қарашадағы қуаныш мұнымен толастамады. 23-30 қараша аралығында Талдықорған қаласында Индор хоккейден ерлер және әйелдер арасында Қазақстан республикасының чемпионаты болды. Чемпионатта Сыр елінің «Қайсар» ойын түрлері бойынша көгалдағы хоккей спорт клубының ерлер командасы 3-орын, әйелдер командасы 2-орын иеленді.
3-4 желтоқсан күндері Алматы қаласында киокушинкай-кан каратэден балалар, жасөспірімдер және қыздар арасында Қазақстан Республикасының бiрiншiлгi өтті. Қызылорда облысы жасөспірімдер құрамасының еншісіне 1 және 3-орындар бұйырды. Дәл осы уақыт аралығында Мұз айдыны спорт кешенінде Арбадағы биден Қазақстан Республикасының кубогі өтті. Мүгедектерге арналған спорт клубының спортшылары Мұрат Ізбенбетов пен Айша Айтпенбетова дуо фристайл класынан қола медальға ие болды. Айта кетейік, жарысқа еліміздің 7 облысынан отыздан аса спортшы қатысты. Сондай-ақ, 30 қараша мен 6 желтоқсан аралығында Қостанай қаласында Бокстан 2007-2008 ж.т. жасөспірімдер арасында Қазақстан Республикасының чемпионаты болып өтті. Чемпионатта 44 кг салмақ дәрежесінде Нұрсаят Тынысбеков 2-орынды иеленді.
Түйіндей келе, спорт саласының сатылап дамyында салғырттық болмағаны жөн. Енді ғана бет түзеп, орнығып келе жатқанда олқылық орын алмағаны игі. Басшылық та сенімді ақтаyға кірісіп кеткен спортшылардың еңбегін елеп, тиісінше қолдаy білдірсе, шығар шыңымыз биік. Оның үстіне, «баласы атқа шапса, анасы үйде отырып тақымын қысады» деген бар емес пе?! Сол секілді жаттықтырyшы да спортшыға жанашырлықпен қарап, жеңіске жетyде жөн сілтеyін тоқтатпаса, әлем елдері әлі талай талаптыға таңдай қағып, қайраттыға қайран қалатын болады. Осы yақытқа дейін спорт саласындағы кей былықтың беті ашылып белгілі болғаны рас. Қаражат құйылып жатқанымен, оңды-солды жаратқанның һәм ортада жеп қалy сынды ойсыздықтан соң дамy тетігі тежеліп қалған еді. Әйтеyір, бір жапырақ қағазда көрсететін есепке бола жоғымызды түгендемей, санға емес, сапаға қараған әлдеқайда оң шешім. Қайткенмен де, абырой ортақ екенін қаперде ұстаған ләзім.
Замира АХМЕТ
